AXBOROT-TELEKOMMUNIKATSIYA TARMOQLARIDA MUALLIFLIK VA TURDOSH HUQUQ OBYEKTLARIGA BO‘LGAN HUQUQLARINI MUHOFAZA VA HIMOYA QILISH MUAMMOLARI (MILLIY VA XORIJIY HUQUQ AMALIYOTI)
Keywords:
mulkiy huquqlarni jamoaviy asosda boshqarish, mualliflik huquqi, mulkiy huquqlar, foydalanuvchi, mualliflik shartnomasi.Abstract
Maqolada bugungi kunda O`zbekistondagi va xorijiy mualliflik va turdosh huquqi himoyasining holati va jarayonlari, xususan bunda mulkiy huquqlarni jamoaviy asosda boshqaruvchi tashkilotlarning o`rni xususida so‘z boradi. Ma`lumki, O`zbekiston Respublikasining “Mualliflik huquqi va turdosh huquqlar to`g`risida”gi Qonuniga muvofiq, fan, adabiyot va san’at asarlarining mualliflari, ijrochilar, fonogrammalarni tayyorlovchilar yoki boshqa huquq egalari o‘z mulkiy huquqlarini amalga oshirish maqsadida o‘z mulkiy huquqlarini jamoaviy asosda boshqaradigan tashkilotlar tuzishga haqli ekanligi. Maqolada ushbu turdagi tashkilotlar o`z vazifa va funksiyalarini amalga oshirishda qo`llaydigan huquqiy usul va vositalarning yuridik ahamiyati aytib o`tilgan. Mulkiy huquqlarni jamoaviy asosda boshqaruvchi tashkilotlar o‘zi boshqarayotgan huquqlarni himoya qilish uchun zarur bo‘ladigan har qanday yuridik harakatlarni bajarish huquqiga ega ekanligidan kelib chiqib, ushbu harakatni yuridik tabiati, muallif va huquq egalarining mulkiy hamda shaxsiy nomulkiy huquqlari himoyasini amalga oshirish mexanizmlari sud amaliyoti orqali yoritib berilgan. Shuningdek, maqolada mulkiy huquqlarni jamoaviy asosda boshqaruvchi tashkilot o‘zi qaysi huquq egalarining nomidan ish ko‘rayotgan bo‘lsa, shu huquq egalarining nomidan va ulardan olingan vakolatlar asosida to‘lanadigan haq miqdorini va shartnomalarning tuzilishiga doir boshqa shartlarni foydalanuvchilar bilan kelishib olishi, bunday tashkilot boshqarayotgan huquqlardan foydalanish uchun foydalanuvchilar bilan shartnomalar tuzish va haq miqdorini foydalanuvchilar bilan kelishib olish kabi masalalar ham muhokama qilingan. Xulosada O`zbekistonda mualliflik huquqini jamoaviy asosda boshqarish “instituti”ni takomillashtirish masalasi haqida xulosalar qilingan.
References
Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, [National Legislative Database] 21.08.2021y., 03/21/709/0808-son.
O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi huzuridagi Intellektual mulk agentligi yillik hisobotlari [Available at: http://www.ima.uz/uz/nashrlar/yillik-hisobot/].
S.B.Zyatskiy Problemy realizatsii avtorskix I smejnix prav na kollektivnoy osnove v usloviyax razvitiya novyx texnologiy. Diss… na soiskaniy uchenoy stepeni k.yu.n. Moskva. 2003 g.[ Problems of implementation of copyright and related rights on a collective basis in the context of the development of new technologies]. Diss... for the degree Ph.D. Moscow
Directive 2014/26/EU of the European Parliament and of the Council. of 26 February 2014. On collective management of copyright and related rights and multiterritorial licensing of rights in musical works for online use in the internal (https://eurlex.europa.eu/legalcontent/EN/TXT/?uri=celex%3A32014L0026)
Yuldashov, A. (2020). Intellektual mulk bо‘yicha milliy strategiyalarning ahamiyati va Butunjahon intellektual mulk tashkilotining bu borada tutgan о‘rni.
Юлдашов, А. (2020). Интеллектуал мулк бўйича миллий стратегияларнинг аҳамияти ва Бутунжаҳон интеллектуал мулк ташкилотининг бу борада тутган ўрни. Юрист ахборотномаси, 1(2), 53-59.
