TO‘DAKO‘L SUV OMBORI YUZASIDAN BO‘LANAYOTGAN BUG‘LANISHNI OYLIK HISOBIY KATTALIGINI ANIQLASHTIRISH

Abstract

Maqolada To‘dako‘l suv ombori yuzasidan hosil bo’layotgan bug’lanish baholangan va suv sifatini yomonlashuvini oldini olish bo‘yicha takliflar keltirilgan. Tadqiqotlar Navoiy viloyatining janubiy-g’arb qismida joylashgan To‘dako‘l suv omborida olib borilgan. Suv omborini bug’lanish rejimiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillar va To‘dako‘l suv omboridagi suvning bug’lanish tavsiflarining tahlil kilingan va mavsumiy o‘zgarishi baholangan. Masalan, yoz va kuz fasllarda suv tarkibida bug’lanishning ortishi xamda qish va bahor oylarida esa kamayishi qayt etildi. Kuzatilgan vaziyatning oldini olish uchun suv omboridagi suv almashinuvini oshirish bo‘yicha tadbirlarni amalga oshirish talab etiladi. Qayd etilgan holatlar O‘zbekistonning o‘ziga xos sharoitida mavsumiy boshqariluvchi suv omborlarini ishonchliligini gidrologik va gidroekologik omillarni hisobga olgan holda oshirish zarurligini asoslaydi va ushbu yo‘nalishda tadqiqotlar olib borish mamlakat iqtisodiyoti uchun muhim ahamiyatga ega ekanligini tasdiqlaydi. Suv omborlarini atrof muhitga ta’sirini prognozlashtirish va prognozlashda suv omborini vujudga kelishi va ularni atrof muhitga ta’sirini maxsus tadbir sifatida qarash lozim. Suv omborlari tabiiy resurslardan to’liqroq foydalanish maqsadida quriladigan mahalliy kompleks inshoot hisoblanadi. Biroq ularning tabiatga bo’lgan ta’sirini har doim ham samarali deb bo’lmaydi. Ko’pincha ularning geografik o’rniga bog’liq. Ko’p hollarda suv omborlarining salbiy ta’sirlarining oqibati har doim ham tezda sodir bo’lmaydi, balki malum vaqtdadan so’ng yoki to’g’ridan to’g’ri bo’lmay bevosita tabiiy, iqtisodiy, ijtimoiy omillar orqali sezilishi mumkin.